Als de dagen lang zijn en de avond traag valt, wandelt of fietst men wel eens langs aardappelvelden. In het avondschemer trekken de witte bloesems, een massa zwevende sterretjes boven het groene loof, onze aandacht. Een prachtig tafereel! Uitgestrekte aardappelakkers… maar is maïs niet het meest geteelde gewas hier in onze streken?
Volgens de meest recente cijfers van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij Vlaanderen (1) zijn er in onze gemeente 543,32 hectare aardappelen op een totale oppervlakte van 5.476 hectare akkerbouw. Dus zowat 10%. De oogst daarvan gaat bijna integraal rechtstreeks naar de fabrieken. Maïs maakt met 2060 ha inderdaad nog het grootste deel uit van de gewassen in onze streken. Grasland volgt op de tweede plaats met 1.608 ha.
De gemiddelde aardappeloogst bedraagt 40 à 45 ton/ha, met uitschieters in een droog rampjaar van 35 ton/ha tot 60 ton/ha in een topjaar. Na de zomer worden in Lochristi zo’n 21.000 tot 24.000 ton aardappelen gerooid. Ondanks wat regen eind mei en begin juni blijven vooral droge periodes een bezorgdheid.
Maar er zijn ook andere bekommernissen. Een teler uit Zaffelare, die op 25 hectare van zijn gronden aardappelen kweekt voor een West-Vlaamse afnemer, deelt graag zijn ervaringen met ons.
Prijzen dalen en concurrentie stijgt
Een scherpe daling van de aardappelprijzen (van 30 euro/100 kg eind februari tot 7,50 euro/100 kg nu (2) is het gevolg van een combinatie van factoren:
– Een daling van de export van diepgevroren friet en andere aardappelproducten is ingezet. Het verkoopvolume van de NEPG-zone (BE, DE, FR en NL) daalde tussen 2023 en 2024 met 1,8% (bron: Eurostat)), en zet zich voort.
– De gemiddelde verkoopprijs was tussen 2021 en 2023 met 64% gestegen, stagneerde in 2024 en daalt nu fors in 2025. De grote schommelingen op de markt geven de grote spelers ruimte voor prijsspeculatie.
– De concurrentie van de Aziatische markten is reëel: China en India hebben hun export in 5 jaar tijd vertienvoudigd. Teeltnormen en -beperkingen zijn in die landen soepeler, en de productiekosten zijn er bijgevolg een stuk lager.
– Door het uitzonderlijke vroege plantseizoen van 2025 drukken de restanten van de productie van 2024 nu nog de prijs.
– De droogte en het warme weer hebben ervoor gezorgd dat aardappelen goed hebben kunnen wortelen, ze zijn nu beter bestand zijn tegen periodes van vertraagde groei. De beperkte regenbuien zorgden er in de meeste regio’s voor dat de aardappelen zich snel konden ontwikkelen, en de prijzen niet stabiliseren of stijgen.
Onzekere toekomst
Tot enkele jaren geleden waren akkerbouwers ervan overtuigd dat bieten de meest stabiele en rendabele teelt was. Dezelfde misvatting zien we nu in de aardappelteelt. Weinig andere teelten waren de laatste jaren zo rendabel als de aardappel. Telers hebben die rentabiliteit overschat en alternatieven zijn schaars. Zij worden nu geconfronteerd met een dalende opbrengst per hectare, beperkingen in bemesting en gewasbescherming. Daarbovenop is teeltrotatie voor de aardappelteelt cruciaal. Wettelijk mogen aardappelen maximum om de 3 jaar op hetzelfde perceel worden gekweekt. Ideaal is een rotatie om de 5 jaar. Maïs daarentegen is een monocultuur. De teeltrotatie is essentieel voor het behoud van een gezonde bodem.
Natuur- en landschapszorg, economische belangen, beroepskennis, …. Het schuilt allemaal in een simpele patat.